بسمه تعالی
عذرخواهی؛
از دیروز تا امروز چند بار خبری را صدا و سیما پخش کرد که رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران از اینکه شرکت سایپا در تحویل یک نوع خودرو خلف وعده داشته است، از مردم و متقاضیان عذرخواهی کرد، نکتهای که بیشتر از عذرخواهی این مسئول جلب توجه می کرد، پرداختن صدا و سیما به موضوع به عنوان یک خبر و اتفاق ویژه بود. ظاهرا مدتها بود با چنین سوژه خوبی در کشور و در میان مسئولین روبرو نشده بود؛ و سوال اینجاست که چرا این رسم درست که یک دستور دینی، یک اخلاق خوب انسانی و اجتماعی محسوب می شود در بین مسئولین و مدیران کشور که در جایگاه یک مدیر مسلمان و یک مدیر مدعی توجه به ارزشهای دینی و اعتقادی قرار دارند کمتر رایج است؟
جالب اینکه از قضا عذرخواهی و پوزش در فرهنگ جاری زندگی ما و در بین مردم و حتی مردم عامی و کم سواد هم یک امر مرسوم و رایجی است . مردم برای یک اتفاق ساده و کوچک مثل، اشتباه در رانندگی، پیچیدن بدون راهنما، ترمز کردن بیجا و ... در رانندگی عذرخواهی می کنند یا اگر در راه رفتن به فرد دیگری برخورد کنند یا پایشان روی پای کسی قرارگیرد، یا در هنگام سوار شدن به تاکسی، اتوبوس، مترو، اگر اشکالی پیش آید عذرخواهی میکنند.
پس اشکال از کجاست که مدیران جامعه و مسئولین دولتی در ارتباط با رخدادهای بسیار بزرگتر مثل تصادفات، وقوع سیل، سقوط هواپیما، کوتاهی در تاخیر پرداخت حقوق دهها، صدها یا هزاران نفر یا رسیدگی نامناسب به سیل زدگان و زلزله زدگان یا ارائه آمار و اطلاعات نادرست از تریبونهای رسمی، یا اتخاذ روش نامناسب در عزل و نصب یک مقام رسمی که منجر به قطع رابطه یک کشور با کشورمان می شود، یا عدم تحقق اهداف پیش بینی شده در قانون بودجه یا عدم اجرای اصل 44 یا قانون برنامه یا تاخیرهای طولانی در پروازها، و تاخیرهای بسیار زیاد در اجرا و بهره برداری از طرح هاو پروژه های عمرانی دولتی و دهها تخلف مشابه از هیچکس عذرخواهی نمی کنند؟
شاید علت اصلی وجود و شیوع این رویه ناصواب در این باشد که مدیران دستگاههای اجرایی و دولتی خود را منصوب مقام بالاتر خود می دانند و در مقابل مردم برخلاف حرف و شعارهای تبلیغی خود را مسئول نمی دانند که بخواهند پاسخگو باشند و علت بزرگتر اینستکه اصولا دولت و دولتمردان خود را پاسخگو نمی دانند. وقتی با سوال و استیضاح نمایندگان مجلس چنین می کنند که می دانیم، مفهومش اینستکه برای قوه مقننه جایگاهی آنهم در حوزه نظارت قائل نیستند و البته علت این امر هم در اینستکه دولت خود را وصل به شیر نفت می داند و از خزانه ملی میخورد و کاری هم به مردم ندارد که بخواهد پاسخگو باشد. زمان انتخابات هم که شد بخشی از همین درآمد را به روشهای تبلیغی و عوامفریبانه در جامعه پخش و خرج می کند و سعی می کند مشکل خود را به نوعی حل نماید.
شاید دلیل دیگر عدم عذرخواهی ضعف اعتقاد، ایمان، اخلاق و نگرش دینی در بین جماعتی از مدیران باشد که فکر می کنند تواضع و احترام به مردم نوعی نقطه ضعف تلقی می شود و نمی دانند که این سیره و رویه بزرگان است که باید به آنان آموزش داد. البته این اخلاق و رویه باید از بزرگترها به پایین دستها سرایت نماید که متاسفانه بخشی از مشکل نیز از همین جاها ناشی می شود، از امام راحل بیاموزیم که در مقام والایی که داشتند در مقابل مردم خضوع و کرنش داشتند و در طول دوره زعامتشان چندین بار به دلیل پاره ای از تصمیمات یا اشکالاتی که رخ داده بود رسما از طریق رسانه ملی از مردم عذرخواهی نمودند ولی با کمال تاسّف این رویه فرهنگ نشد بلکه در جهت عکس توسعه یافت و بدانیم که چنین شیوه هایی موجب افت اعتماد عمومی به نظام و تاثیرگذاری منفی بر شاخص سرمایه اجتماعی خواهد بود.